در گذر زمان ، همه چیز آبستن دگرگونی و تحول است . و سلسله های تاریخی ، یکی پس از دیگری می روند و جای خود را به سلسله های ديگر می دهند . تنها ، آثار بزرگان هر کشور می باشد که خود را از گزند داس دروگر مرگ و نیستی ، و تغییر و تحول در گذر زمان حفظ می کنند و به موجودیت و حیات خویش ادامه می دهند .
هنگامی که ، متن زیبای گلستان سعدی ،رحمه الله علیه ، را می خوانیم گوش ما ، زیبایی دل انگیز نثر ، و عطر آن را با مشام دل ، احساس می کند . و مانند پرنده سبک بار ، می خواهد به ملکوت عروج پیدا کند .
« با مدادان که خاطر باز آمدن ، بر رأی نشستن غالب آمد . دیدمش دامنی گل و ریحان و سنبل و ضَیَمران فراهم آورده و آهنگ رجوع کرده . گفتم : گل بستان را چنان که دانی بقائی ؛ و عهد گلستان را وفائی نباشد و حکیمان گفته اند : هرچه نپاید ؛ دلبستگی را نشاید . گفتا : طریق چیست ؟ گفتم : برای نزهت ناظران و فُسحت حاضران کتاب گلستانی توانم تصنیف کردن که باد خزان را بر ورق او دست تطاول نباشد . و گردش زمان ، عیش ربیع آن را به طیش خریف مبدل نکند .
به چه کار آیدت زگل طبقی ؟ از گلستان من ببر ورقی
گل همین پنج روز و شش باشد وین گلستان همیشه خوش باشد »
( یوسفی ، 1384 ،ص54 )
و یا حکمتی ، در بهارستان جامی می خوانیم التذاذ ادبی ، بسیاری از آن به ما دست می دهد . و اندیشه این بزرگان در ادب پارسی ، فرا راه ما می شود و چراغی می شود تا ما را به سر منزل هدایت و خوشبختی برساند .
« حکمت – هر نعمتی که به مرگ زوال بپذیرد ( آن را خردمند ) در حساب نعمت نگیرد . ( عمر اگرچه دراز بود ) چون مرگ روی نمود از آن درازی چه سود ؟ نوح هزار سال در جهان به سر برده است ، امروز پنج هزار سال است که مرده است . قدر ، نعمتی را بود که جاودانه باشد و از آفت زوال بر کرانه .
قطعه :
به نزد مرد دانا نعمت آنست کزو جانت بود جاوید و مسرور
نه سیم و زر که چون گورت شود جای بماند همچو سنگت بر سر گور »
( حاکمی ،1385،ص42 )
بزرگترین گنجینه بشری ، در طول تاریخ هر کشور ( ادبیات ) آن کشور است که به صورت مکتوب از گذشتگان ما ، به یادگار مانده است . انسانها ، یکی پس از دیگری می آیند و می روند .
ولی ادبیات ، پا برجاست و به حیات خود ادامه می دهد . و هر گاه که روی به پستی و نزول می گذارد روح تازه ای در آن دمیده می شود و تنه تنومند آن را از گزند حفظ می کند . به راستی راز جاودانه بودن ادبیات در چیست ؟ راز جاودانگی آن را باید در زبان آن ملت جستجو کرد . در طول حیات ادبی ، همگام و همصدا پیش می رود . مانند موجی خروشان است که در برابر طوفان های زمانه ، می ایستد و خم نمی شود . و در برابر حوادث روزگار ، سر تسلیم فرود نمی آورد و ادبیات را به سر منزل غایی ، که همان رسیدن به تعالی و شکوفایی است رهنمون می سازد .
هنگامی که به ادبیات ایران ، این مرز و بوم کهن نیاکانمان ، نگاه می اندازیم به خود می بالیم ، که در سرزمین فرهنگ و هنر زاده شده ایم .و در این سرزمین مقدس ، روح خود را تسلیم یگانه هستی می کنیم .
با بررسی انواع نثر ، در این بخش متوجه می شویم که : در بستر حوادث تاریخی ، و تغییر در بافت اجتماعی و سیاسی ، در هر برهه ای از زمان ، نثر فارسی راه تکامل و پیشرفت را سپری کرده است . و هر گاه حادثه ای رخ داده است ، درخت تنومند زبان فارسی ، قد خم نکرده است ؛ و در برابر طوفان حوادث ایستادگی کرده است . تا ما هم اکنون ، از ثمره آن سود ببریم .
به همین دلیل در این بخش تکامل نثر فارسی را از ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ . ق ) مورد بررسی قرار می دهیم ، تا در ادامه مباحث متوجه شویم که سعدی ، شیرین سخن ، چه کمک شایانی به نثر پارسی کرده است . و در ادامه کار ، جامی ، نویسنده توانا و ماهر ، با روی آوردن به نثر ساده ، چه کمک قابل توجهی به نویسندگان بعد از خود انجام داده است . تا در بخش های بعدی راحت تر بتوانیم کتاب گلستان سعدی و بهارستان جامی را ، با دید علمی و مستند ، مورد نقد و بررسی قرار دهیم
بخش اول : انواع نثر در بستر تاریخ ادبیات ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ .ق ) ….. 13-26
2- چگونگی شکل گیری نثر مرسل دوم ………………………………. 15
3- ویژگیهای نثر مرسل اول و دوم ……………………………………….. 16
|
2- تقسیم بندی نثر موزون به دو دسته
3- ویژگی های نثر موزون مرسل …………………………………………. 18
4- ویژگی های نثر موزون فنی ……………………………………….. 18-19
5- دیدگاه نثر نویسان درباره نثر موزون فنی ………………………. 19-20
2- جایگاه نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم ……………………………….23
3- امتزاج نثر موزون مرسل و فنی در قرن هفتم در گلستان سعدی .. 24
1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..30
2- فصل اول 1- بحث لغوی مقامه …………………………………………………………………………. 31
2- مقامات در معنی اصطلاحی …………………………………………………………… 32
3- ویژگی های مقامه ……………………………………………………………………33-34
3- فصل دوم 1- گلستان و مقامات …………………………………………………………………….35-37
2- وجوه اشتراک گلستان با مقامات ………………………………………………38-40
3- وجوه اشتراک گلستان با مقامات « جدال سعدی با مدعی » و « مقدمه کتاب »
4- وجوه اختلاف گلستان و مقامات ……………………………………………..41-42
4- فصل سوم 1- مقامات حمیدی ………………………………………………………………………43-44
2- ارزش مقامات حمیدی در نثر فارسی …………………………………………44-45
3- مقایسه گلستان سعدی و مقامات حمیدی ……………………………………46-49
بخش سوم : مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان ………………….. 53-70
2- فصل اول 1- ویژگی های سبکی گلستان سعدی …………………………………………..53-57
2- ویژگی های سبکی بهارستان جامی …………………………………………..58-60
3- فصل دوم مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان
بخش چهارم : مقایسه حکایت های گلستان و بهارستان ………… 73-103
1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………73
2- بررسی بابهای گلستان و بهارستان از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق …………………………..73-74
3- تشابه موضوع و مفهوم در حکایت اسکندر مقدونی ……………………………………………..74-75
4- تقسیم بندی حکایات گلستان و بهارستان 1- در سیرت پادشاهان …………………….. 76-84
به شش دسته اصلی از جهت اشتراک و افتراق 2- عشق و جوانی …………………………..85-91
موضوع ، شیوه سبک و بلاغت 3- در آداب صحبت …………………………92-95
4- سلامت و سلامتی …………………………96-98
5- بخشش و بخشندگی …………………….99-101
6- قناعت ……………………………………..102-103
بخش پنجم : بررسی آیات ، حدیث و اشعار در گلستان و بهارستان ……….. 107-134
1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 107
2- بررسی آیات قرآنی در گلستان 1- تاکید مطلب ………………………………….108-114
2- بار معنایی ……………………………………………..11
3- بررسی آیات قرآنی در بهارستان 3- تاکید مطلب …………………………………..116-117
4- بار معنایی ……………………………………………..118
4- بررسی احادیث گلستان 1- تاکید مطلب ………………………………….119-120
2- بار معنایی ـــــ
5- بررسی احادیث بهارستان 3- تاکید مطلب ……………………………………………121
4- بار معنایی ـــــ
6- بررسی اشعار عربی گلستان 1- تاکید مطلب ……………………………………..122-129
2- بار معنایی ـــــ
3- اشاره به آیه و حدیث ………………………….. 130-131
7- بررسی اشعار عربی بهارستان 1- تاکید مطلب …………………………………….. 132-134
2- بار معنایی ــــــ
3- اشاره به آیه و حدیث ـــــ
8- نتيجه گيري كلي از پايان نامه
فرمت ورد تعداد صفحات 137
