پایان نامه ، پرسشنامه ، ادبیات و پیشینه تحقیق

مقدمه :

روابط اجتماعی مناسب بادیگران یکی ازکارآمدترین ابزارهای مقابله بافشارهای روانی می باشد،به طوری که اگر افراد ازدوره های پایایی کودکی واوایل نوجوانی به این ابزارمجهز شوند می توانند راه حل های مناسبی برای مشکلاتشان بیابند واسترس راکاهش دهند ،اما آنچه که روابط میان افرادرابهبود بخشیده وموجب کارآمدی آن می شود برخورداری ازمهارت های اجتماعی است .(عباسی ،1383 :10)

براساس تعریفی که از هارجی و همکارانش مطرح شد، مهارت‌های اجتماعی دارای شش مؤلفه‌اند که عبارت است از: هدفمند بودن رفتارهای اجتماعی، مرتبط بودن ماهرانه این مهارت‌ها، متناسب بودن با وضعیت، مجزا بودن واحدهای رفتاری، آموختنی بودن رفتارهای اجتماعی، کنترل شناختی افراد بر این مهارت‌ها. توضیح اینکه مهارت‌های اجتماعی باید هدفمند باشد تا نتیجه مطلوب داشته باشند. علاوه بر این، فرد باید رفتارهایش را متناسب با انتظار دیگران سازگار کند تا رابطه‌ای مناسب و کارآمد با دیگران را تجربه نماید. همین فرد باید بتواند رفتارهای مختلف و مناسبی را در موقعیت‌های گوناگون از خود بروز دهد. از نظر هارجی مهارت‌های اجتماعی دقیقاً

رفتارهایی اکتسابی‌اند و از طریق مشاهده، الگوسازی و تمرین و بازخورد کسب می‌شوند.(شاه زیدی،1394 :78)

مهارت های اجتماعی افرادرادرمقابل بامشکلات ،حل تعارض ،ابرازوجود، همدلی باهمنوعان ،کسب حمایت اجتماعی ،سازگاری اجتماعی وبسیاری ازتوانمندی های دیگر یاری می کنند ،به گونه ای که افراد می توانند بابهره برداری ازاین تواناییها شبکه اجتماعی شان داده ودرمواقع لزوم جهت مقابله بابحران ها وحوادث زندگی ازآن حمایت اجتماعی کسب کنند.(عباسی ،1383 :11)

باتوجه به مطالب فوق می توان اهمیت ونقش مهارت های اجتماعی درسلامت روان افراد پی برد،بنا برتعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت روان راوضعیتی ازسلامت هرفردی است که باعث تحقق استعدادهای بالقوه،توانایی کنارآمدن باتنش های معمول زندگی ،انجام کار مفید واثر بخش وتوان مشارکت بااجتماع دراومی شود(طاووسی وهمکاران ،1394 :234)

به عبارت دیگر مفهوم سلامت روان ،جنبه ای ازمفهوم کلی سلامتی است وبه کلیه روش های وتدابیری اطلاق می شود که برای جلوگیری ازابتلای افراد به بیماری های روانی ،درمان توان بخشی آن ها به کار می روند ،روان شناسان معتقدند خصوصیات فردی ،فشارهای روانی ومحیطی ،وضعیت اقتصادی واجتماعی وخانوادگی ،عدم دستیابی به اهداف زندگی وفقدان انگیزه برسلامت روان افرادموثر است .(هیمنزوهمکاران ،2004 :23)

حرکت کشورها به سوی صنعتی شدن ،رشد شهرنشینی ،مهاجرت وغیره پدیده هایی هستند که مسایل عدیده های ازجمله مسایل روانی –اجتماعی راباخود به همراه خواهند داشت ،ازاین رومسئله سلامت روان ومواجهه بابیماری های روانی درصد مسایلی قراردارند که امروزه جهان آن روبرواست ،شیوع بیماری های روانی وناتوانی همراه آن ها این مشکل رابه عنوان یک الویت بهداشتی جلوه داده است .(نوربالا ،1380 :45)

بامطالعه وضعیت سلامت روان افراد می توان اطلاعات ارزشمندی درزمینه برنامه ریزی های آموزشی ،درمان وپیشگری ازبروز اختلالات روانی دراختیار مسئولان وبرنامه ریزان ومدیران سازمان ها ومراکز ارایه دهنده خدمات قرارداده این مطلب حاصل نتایج متعددی است که تاکنون درزمینه بررسی وضعیت سلامت روان درموقعیت های مختلف انجام گرفته است .(هاشمی وهمکاران ،2005 : 56)

اهداف و برنامه‌ها تحت عناوین گوناگون در دهه‌های پیش آغاز و مورد استفاده واقع شده است و اخیراً در رویکرد پیشگیرانه مبتنی بر مدرسه به‌طور وسیعی کاربرد یافته است. از مؤثرترین رویکردهای پیشگیرانه آموزش «مهارت در برابر فشارهای اجتماعی» است که از مهارت‌های زندگی عمومی به‌شمار می‌رود. داشتن مهارت‌های اجتماعی در فرد بیانگر سلامت رفتار اجتماعی اوست و از بستر فرهنگ و اجتماعی نشئت می‌گیرد. آنچه اهمیت مهارت‌های اجتماعی را در زمینه روانی، اجتماعی، جنسی، شغلی، شناختی، اخلاقی و عاطفی شاخص می‌سازد نیازمندی افراد در زمینه تکامل مراحل رشدی، به توانمندی، وابسته بودن به مهارت و برتری در مهارت اجتماعی است. الیوت معتقد است که آموزش مهارت اجتماعی نقش درمانی، در مشکلاتِ نوروزی و سایکوزی دارد. اگر مهارت اجتماعی به افراد آموزش داده شود، می‌‌تواند موجب رشد فردی، رشد هویتی، موفقیت‌های شغلی، بهبود کیفیت زندگی، سلامت اجتماعی و سلامت روان آن‌ها شود و همین رشد عزت نفس،خودمختاری، کاهش اضطراب و افسردگی و نیز افزایش توانایی مقابه با فشارهای روانی را همراه داشته باشد.می توان عرصه‌های تأثیر مهارت‌های اجتماعی را چنین برشمرده است:

• افزایش سلامت جسم و روان
• پیشگیری از مشکلات روانی ـ رفتاری و اجتماعی
• ارتقاء بهداشت روانی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماع
•  توانمند کردن افراد
•  تحقق توانایی‌های بالقوه و انطباق با تغییرات زندگی

برای آموزش این مهارت‌ها می توان به این شیوه‌ها اشاره کرده:

تدریس و آموزش مستقیم؛ الگوسازی؛ ایفای نقش؛ تکنیک‌های رفتاری و تکنیک‌های شناختی.
در تعریف الگوسازی آمده است: «الگوسازی یک تکلیف بسیار مهم برای تعلیم مهارت‌های اجتماعی است. جنبه اساسی الگوسازی آن است که ما می‌توانیم رفتارها، مهارت‌ها یا استراتژی‌های مقابله خاصی را بدون توضیحات کسل‌کننده و درهم و برهم نشان بدهیم. برای الگوسازی می‌توان از نوارهای ویدئویی استفاده کرد که در آن‌ها شیوه‌های پاسخ به موقعیت‌های مختلف توسط نوجوانان نمایش داده می‌شود
در توضیح ایفای نقش : «ایفای نقش، روش دیگری برای آموزش مهارت‌های اجتماعی است. ارزش ایفای نقش در طول تعلیم آن است که ایجاد موقعیت می‌کند، از این‌رو مشابهت فراوانی با موقعیت‌های واقعی دارد. بنابراین نوجوانان می‌توانند پاسخ به محرک‌هایی را که بعداً در موقعیت‌های واقعی برخورد می‌کنند فرابگیرند.(شاه زیدی ،1394 : 79-81)

بیان مسئله :

درعصر حاضر به علت پیشرفت درفناوری وتاثیر مستقیم آن برکیفیت زندگی انسان ،پرداختن به مسئله سلامت وعوامل موثر برآن اهمیت ویژه ای یافته وتامین سلامتی افراد جامعه یکی ازمهمترین مسائل اساسی درهرکشوری است .

مطالعات علمی وسیعی دراین زمینه تاکنون انجام پذیرفته می تواند باشناسایی دقیق عوامل تهدید کننده سلامتی ونیزرفع ابهامات وپیچیدگی مربوطه بیماری به شناسایی وتبین کیفیت سبک زندگی وعلل آسیب های اجتماعی راهگشایی برای برنامه های ارتقاء  افزایش میانگین اقشار جامعه به کمیت افرادجامعه می افزاید اما درصورتی که نظام پاسخگوی نیازهای روانی آنها نباشد.افزایش جمعیت ازکیفیت انسانی می کاهد ،زیرا تنها زیستن برای بشر کافی نیست بلکه بهتر زیستن مطلوب اوست ودر نتیجه امروز سلامت روان به عنوان بخش جدایی ناپذیر ازسلامت ازاهم مسائل بهداشتی است .(گزارش سازمان بهداشت جهانی ،2001 :89)

هدف اصلی آموزش مهارت اجتماعی رامی توان شکوفایی ظرفیت هاورشد توانایی ها رفتار شخصیت فرد ،حسن تفاهم اجتماعی دانست .امروزه یکی ازدلایل عدم موفقیت افراد اجتماع می توان دریافت نکردن آموزش به موقع مهارت اجتماعی ویا شکوفانشدن این مهارت ها باشد.( ربیعی طالبیان،1395 :32)

مهارت اجتماعی درواقع رفتارهای انطباقی فراگرفته شده اند که فرد راقادرمی سازد باافراددیگر روابط متقابل داشته باشند،واکنش های مثبت بروزدهد وازرفتارهای نظیرهمکاری،مسئولیت پذیری،همدلی،خویشتن داری وخودکفایی برخوردار باشد.(کرامتی ،84 13: 12)

کسب مهارت های اجتماعی یکی ازعناصر اجتماعی شدن درهمه فرهنگ هاست که طی چند دهه گذشته مورد توجه دانشمندن قرارگرفته است .شخصی که دارای مهارت اجتماعی است می تواند به انتخاب وارائه رفتارهای مناسب درزمان وموقعیت معین بپردازد.(کارتلج ومیلبرن^[1]به نقل ازنظری،86 13 :22)

بسیاری ازروان شناسان براین باورند که رشد ناکافی مهارت اجتماعی نقش به سزای درناکامی وشکست آتی کودکان دارد.

مهارت اجتماعی ،مانند ساختن بلوک ها به آرامی شکل می گیرد وکودکان قبل ازرسیدن به سطح پیشرفت لازم است ازسطح مقدماتی عبور کنند،مثلا اگر کودکان نتوانند احساسات خودرادرک وبیان کنند،قادربه درک احساسات دیگران نیستند آموزش به موقع وبه جای می تواند رشد این مهارت راتسریع کند.(ربیعی وطالبیان ، 1395  :34)

[1] Katrig &melborn

چکیده

فصل اول:کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مساله

اهمیت وضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

سوال های تحقیق

تعاریف نظری واژه هاواصطلاحات

تعاریف عملیاتی

فصل دوم :ادبیات وپیشینه موضوع تحقیق

مقدمه

تاریخچه مهارت اجتماعی

تعریف  مهارت

تعریف اجتماعی

تعاریف مهارت اجتماعی

مولفه های مهارت اجتماعی

مولفه های مهارت اجتماعی هارجی

مولفه های مهارت اجتماعی جانسون وهولبک

مولفه های مهارت اجتماعی کالدرالاول

مولفه های مهارت اجتماعی گلدشتاین

مولفه های مهارت اجتماعی فتحی

انواع مهارت اجتماعی

کارتلج میلبرن

بولتون

ماهیت مهارت اجتماعی

ابزار سنجش مهارت های اجتماعی

نقش مهارت اجتماعی درمدرسه

نظریه های مربوط به اجتماعی شدن

نظریه روان پویش فروید

نظریه اریکسون

نظریه آلبرت اریکسون

دیدگاه انسان گرایی –هستی گرایی

آبراهام مازلو

کارل راجرز

پیاژه

کلبرگ

بندورا

تاریخچه بهداشت روان درجهان

تعریف بهداشت روان

تعریف بهداشت روان درفرهنگ های مختلف

بهداشت روان دردوره بلوغ ونوجوانی

سلامت جسم وروان واهمیت آن

خصوصیات افراد دارای سلامت روان

مفهوم سلامت روان ازدیدگاه های مختلف

دیدگاه روان پویشی

زیکموند فروید

کارل .گ.یونگ

آلفرد آدلر

اریک اریکسون

دیدگاه رفتارگرایی

بی .اف.اسکینر

دیدگاه شناختی

ویلیام گلاسر

ویکتور فرانکن

پیشینه های تحقیق

پیشینه های داخلی

پیشینه های خارجی

جمع بندی ازپیشینه های موجود

مدل مفهومی پژوهش

فصل سوم :روش شناسی تحقیق

مقدمه

روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه آماری وروش نمونه گیری

روش گرداوری داده های تحقیق

ابزار گرداوری تحقیق

پایایی وروایی پرسشنامه

تجزیه وتحلیل داده ها

فصل چهارم :تجزیه وتحلیل داده ها

مقدمه

توصیف داده ها

تحلیل داد ه ها

فصل پنجم :بحث ونتیجه گیری

مقدمه

خلاصه پژوهش

یافته های تحقیق

پیشنهادات برمبنای یافته های پژوهش

پیشنهادات به دیگر محققان

محدودیت های تحقیق

فهرست منابع

پیوست ها

پرسشنامه

خروجی SPSS

چکیده انگلیسی

فرمت ورد 137 صفحه